بررسی اثر دوزهای مختلف ماپروتیلین در درمان بیماران ایرانی مبتلا به اختلال افسردگی اساسی متوسط

سابقه و هدف: اثر درمانی ماپروتیلین به عنوان یک ضدافسردگی چهارحلقه‌ای (با اثرات عمده بر NEP و عوارض آنتی‌کولینرژیک به‌نسبت کم‌تر در مقایسه با برخی از داروهای تری‌سیکلیک) در دوزهای بین mg/d 150 – 50 در مقایسه با سایر داروها بررسی شده است. لذا در مطالعه حاضر با توجه به تفاوت‌های نژادی، فرهنگی و فارماکوکینتیک ایرانیان، به بررسی تأثیر دوزهای مختلف داروی ماپروتیلین در درمان اختلال افسردگی اساسی متوسط پرداخته شده است و میزان بهبودی و هم‌چنین فراوانی عوارض جانبی در هر دوز بررسی و در نهایت میانگین دوز مؤثر دارو تعیین گردیده است. مواد و روش‌ها: این مطالعه نیمه‌تجربی بر روی بیماران با اختلال افسردگی اساسی متوسط و مراجعه کننده به درمانگاه‌های روان‌پزشکی انجام گردید. 30 نفر در سنین بین 50-25 سال و با 30≤ BMI≤20 که فاقد بیماری سیستمیک هم‌راه بودند انتخاب شدند. ابتدا تست سنجش افسردگی هامیلتون (HAMD-17) انجام شد و سپس دارو با دوز mg/d 50 شروع و دو هفته بعد، افراد ویزیت شدند و در صورتی‌که نمره تست هامیلتون، کم‌تر از 50% کاهش یافته بود دوز دارو به مقدار mg/d 25 به مدت دو هفته دیگر افزایش می‌یافت تا درمان کامل افسردگی حاصل می‌شد. در بررسی‌های دو هفته یک‌بار عوارض جانبی نیز بررسی می‌گردید و درنهایت تعداد افراد بهبود یافته، عوارض جانبی و میانگین دوز مؤثر تعیین شد. یافته‌ها: از 30 بیمار، 27 نفر تا آخر مطالعه پی‌گیری شدند. این تعداد شامل 15 نفر زن (5/55%) و12 نفر مرد (4/44%) با میانگین سنی 3/2±2/36 سال بودند. در دوز mg/d 50، 5 نفر از 27 نفر و در دوز mg/d 75، 11 نفر از 22 نفر و در دوز mg/d 100، 6 نفر از 11 نفر، در دوز mg/d 125، 3 نفر از 5 نفر و در دوز mg/d 150، 2 نفر باقی مانده بهبودی داشتند. از نظر عوارض جانبی، خشکی دهان در 8 نفر از 22 نفر و 7 نفر از 11 نفر به ترتیب در دوزهای mg/d 75 و mg/d 100 دیده شد. تفاوت معنی‌داری بین متوسط دوز درمانی در کسانی‌که سابقه قبلی اختلال افسردگی را داشتند (mg/d 105) در مقایسه با آن‌هایی‌که بدون سابقه قبلی افسردگی بودند (mg/d 5/76) دیده شد (01/0(P=. میانگین دوز مؤثر دارو در کل mg/d 03/78 تعیین گردید. نتیجه‌گیری: بیش‌تـرین فراوانی بهبودی در دوزهای mg/d 75 و mg/d 100 دیده شد، که میـانگین متـوسط آن mg/d 03/78 بود. هم‌چنین متوسط دوز درمانی در کسانی‌که سابقه قبلی ابتلا به افسردگی را داشتند بیش‌تر از آن‌هایی بود که فاقد سابقه قبلی افسردگی بودند؛ علاوه بر این با افزایش دوز، فراوانی عوارض جانبی نیز افزایش داشت. لذا با توجه به محدودیت‌های مطالعه، از نظرحجم نمونه کم به‌خصوص در دوزهای بالاتر، تحقیقات بیش‌تری در این زمینه ضرورت دارد.